Prof. dr hab. Urszula Wojda wraz z partnerami pracuje nad innowacyjnym rozwiązaniem w leczeniu białaczki. Polscy naukowcy badają wybrane pochodne benzofuranów i dikarboksyimidów, jako potencjalne związki przeciwbiałaczkowe – specyficznie niszczące komórki nowotworowe przy minimalizacji skutków ubocznych.
Za przedsięwzięcie odpowiedzialna jest jako lider Pracownia Badań Przedklinicznych o Podwyższonym Standardzie Centrum Neurobiologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk, która powstała 5 lat temu. Prace trwają w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki „Nowe leki przeciwbiałaczkowe- zaawansowane badania przedkliniczne” (OPUS 2014/15/B/NZ7/00966).
Warunki do pracy u nas są bardzo dobre. Na wyposażeniu znajdują się stanowiska umożliwiające kompleksowe wykonanie kolejnych etapów badań przedklinicznych, począwszy od testów komórkowych po testy w modelach zwierzęcych – zauważa kierownik grantu, prof. Wojda.
Pracownia wykonuje również zlecenia na rzecz innych pracowni Instytutu im. M. Nenckiego oraz instytucji zewnętrznych, w tym firm komercyjnych, farmakologicznych i biotechnologicznych. Prowadzenie specjalistycznych badań przedklinicznych przez wykwalifikowany zespół w połączeniu z działalnością badawczo-usługową stanowi nowatorskie rozwiązanie. Ponadto eksperci pracowni wspierają merytorycznie innych naukowców poprzez konsultacje planów badań, angażują się w działalność na rzecz samego Instytutu, a także podejmują liczne aktywności naukowe i dydaktyczne na forum krajowym i międzynarodowym.
Badania nad nowymi lekami przeciwbiałaczkowymi, oprócz zespołu lidera projektu, prowadzą także eksperci z innych jednostek – prof. dr hab. Barbara Nawrot z zespołem Laboratorium Przesiewowego Związków Przeciwnowotworowych Zakładu Chemii Bioorganicznej Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk w Łodzi oraz grupa Pani Doktor Marioli Napiórkowskiej z Katedry i Zakładu Biochemii IWL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Co było punktem wyjścia do badań? Odkrycie w Laboratorium Przesiewowym Związków Przeciwnowotworowych interesujących właściwości cytotoksycznych kilku związków z grupy benzofuranów i dikarboksyimidów zaprojektowanych i wytworzonych w Katedrze i Zakładzie Biochemii IWL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Nasi Partnerzy zsyntetyzowali nowe związki przeciwnowotworowe, wykazali ich właściwości przeciwnowotworowe w badaniach in vitro, a mój zespół dokonał zaawansowanych badań w modelach zwierzęcych ludzkiej białaczki, a także wobec ludzkich komórek hematopoetycznych – wyjaśnia kierownik.
Jak dodaje, prowadzone badania molekularnego mechanizmu działania związków wiodących w komórkach oraz ich aktywności przeciwnowotworowej in vivo pozwolą znacząco poszerzyć wiedzę i zrozumieć specyficzne procesy nowotworzenia w białaczkach, ich szlaki sygnałowe oraz możliwości farmakologicznej interwencji.
W naszym zadaniu potwierdziliśmy już właściwość wydajnego niszczenia komórek białaczki przy minimalizacji efektów ubocznych in vivo– podkreśla Urszula Wojda. – Badane związki wykazują bardzo obiecujące właściwości stanowiące o innowacyjności terapii, jak również polepszone parametry farmakokinetyczne w porównaniu do związków obecnie stosowanych w leczeniu białaczek – zaznacza.
Ich potwierdzenie na kolejnych etapach badań klinicznych byłoby rewolucją w leczeniu białaczek. Na bazie tych wyników przygotowywane są obecnie wnioski patentowe dotyczące wykorzystania nowych związków przeciwnowotworowych w klinice.
Joanna Laskowska
