Złowrogie patogeny próbują skolonizować ludzkość. Niestrudzony naukowiec, uzbrojony w nowoczesne technologie rusza na ratunek pobratymcom. Brzmi jak sceny z horroru science-fiction? Nic bardziej mylnego. To swędząca rzeczywistość.
Grzybicą możemy zarazić się w wielu miejscach. Zwłaszcza w sezonie letnim, kiedy to szukając wytchnienia tłumnie odwiedzamy baseny i miejskie kąpieliska. To paląca sprawa, dosłownie i w przenośni, bo jak podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia, choroba wywoływana przez dermatofity staje się powoli chorobą cywilizacyjną. Co prawda, na rynku znajdziemy wiele terapeutyków, które pozwalają walczyć z problemem, jednak jak zauważa dr Anita Ciesielska, stosowane leki są coraz mniej skuteczne, a niektóre wykazują silne działanie cytotoksyczne. Dodatkowym problemem jest również lekooporność dermatofitów.
Jaki jest poziom wiedzy na temat dermatofitów i grzybicy, którą wywołują? Nadal zbyt mały. Stąd pojawiła się przestrzeń, którą można, a wręcz trzeba uzupełnić. Działania w tym celu podjęła właśnie dr Anita Ciesielska z Zakładu Genetyki Drobnoustrojów Instytutu Mikrobiologii, Biotechnologii i Immunologii na Uniwersytecie Łódzkim.
W ramach projektu „Analiza ekspresji czynników wirulencji dermatofitów w odpowiedzi na wybrane źródła węgla” badaczka analizuje patogeny na poziomie białek. Misją tych badań jest poznanie sposobu w jaki dermatofity oddziałują bezpośrednio na komórki gospodarza. A z pomocą przychodzą jej najnowsze zdobycze technologii.
W badaniach nad dermatofitami dr Ciesielska wykorzystuje bowiem nowoczesne platformy analityczne oparte na metodach sekwencjonowania RNA (RNA-seq) za pomocą techniki NGS (sekwencjonowanie nowej generacji) oraz na metodach spektrometrii mas (MALDI TOF/TOF) z wykorzystaniem laserowej desorpcji/jonizacji wspomaganej matrycą jako źródło jonów oraz analizatorem czasu przelotu. Obie metody pozwalają na innowacyjne podejście do analizy transkryptomu i proteomu badanych przez nią dermatofitów.
Czy już wkrótce będziemy mogli mówić o nowych metodach leczenia grzybicy? Naukowiec jest ostrożna w dywagacjach. Mimo to przyznaje, że dotychczasowe wyniki badań są obiecujące. Wiele wskazuje na to, że w niedalekiej przyszłości uda się zidentyfikować unikatowe białka, tak zwane biomarkery, które pozwolą na szybką diagnostykę i skuteczniejszą walkę z grzybicą.
Bartłomiej Jendrzok
