75 lat tradycji i nowoczesności: rozmowa z Rektorem Politechniki Częstochowskiej

Politechnika Częstochowska od lat odgrywa istotną rolę na mapie akademickiej Polski. Obecny Rektor dr hab. inż. Marek Warzecha, prof. PCz w rozmowie z Łukaszem Zubikiem – redaktorem sekcji „Rzecz o Innowacjach i Inwestycjach” dzieli się swoimi doświadczeniami, osiągnięciami i planami na przyszłość.

ŁZ: Od września bieżącego roku pełni Pan funkcję Rektora Politechniki Częstochowskiej. Jednak z uczelnią był pan związany znacznie wcześniej. 

MW: Z Uczelnią jestem związany zawodowo od ponad dwudziestu lat. W kadencji 2016–2020 pełniłem funkcję prodziekana ds. innowacji i rozwoju Wydziału Inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów. W kolejnej kadencji pełniłem funkcję dyrektora Centrum Transferu Technologii a od stycznia 2023 prorektora ds. rozwoju.

ŁZ: Co udało się osiągnąć w ostatnich latach?

ŁZ: Czy udało się zawiązać jakieś strategiczne partnerstwa?

MW: Tak, nawiązaliśmy relacje z wieloma firmami. Dobrym przykładem jest współpraca z grupą GAL sp. z o.o. Zaczęło się od realizacji badań zleconych a następnie wspólnie złożyliśmy projekt w konkursie FENG o wartości kilkudziesięciu milionów złotych. To kwota, która pokazuje, że skala wspólnie podejmowanych przedsięwzięć może dać spore możliwości rozwoju każdej ze stron.

Kolejnym istotnym efektem było podpisanie szeregu umów o współpracy z różnych branż. Choć wiele z nich wymaga czasu, aby przynieść wymierne rezultaty, stwarzają one solidne podstawy do przyszłych projektów badawczych i wdrożeniowych. Ważne były także targi i promocja naszych technologii, co zaowocowało sprzedażą licencji oraz patentów. Udowodniliśmy, że jesteśmy w stanie efektywnie komercjalizować wyniki naszych badań.

ŁZ: Jak wyglądają plany na kolejne lata?

MW: Naszym celem jest stworzenie miejsc, które będą przyciągać zarówno naukowców, jak i przedstawicieli biznesu, chcących współpracować nad nowymi technologiami. Nasze badania, wdrożenia i innowacje powinny służyć zarówno nauce, jak i rozwojowi gospodarczemu regionu. Budowanie silnych relacji z przemysłem umożliwi nam dynamiczny rozwój i praktyczne wykorzystanie wyników prac badawczych.

ŁZ: Jak wygląda sytuacja z projektami wspierającymi rozwój uczelni?

MW: Realizujemy projekty badawcze i infrastrukturalne finansowane ze źródeł zewnętrznych, takie jak kontynuacja inkubatora innowacyjności. Dzięki tym środkom możemy rozwijać technologie, które znajdują zastosowanie w biznesie, oraz dostosowywać naszą ofertę edukacyjną do potrzeb rynku pracy. I tu również współpraca z przemysłem jest kluczowa. Jednocześnie Planuję wprowadzić zmiany w organizacji kształcenia, skracając procedury związane z modyfikacją istniejących  kierunków oraz wprowadzaniem do oferty nowych specjalizacji. Chcemy też być bardziej elastyczni w odpowiedzi na potrzeby rynku. Wierzymy, że taka symbioza z otoczeniem społeczno-gospodarczym będzie kluczem do sukcesu Politechniki Częstochowskiej.

ŁZ: Czy przewidziano też rozbudowę infrastruktury?

MW: Nasza uczelnia potrzebuje nowoczesnych laboratoriów – najlepiej akredytowanych – oraz hal technologicznych. To z jednej strony wyzwanie, z drugiej – ogromna szansa. Planujemy rozwinąć te obszary. Wiąże się to ze stworzeniem dwóch hal: jedna będzie nowo wybudowana, a druga powstanie na bazie istniejącego budynku. Chcemy stworzyć jednostki badawcze wyposażone w nowoczesny sprzęt, dzięki temu będziemy mogli wspólnie z firmami realizować innowacyjne projekty oraz opracowywać i wdrażać nowe technologie. 

ŁZ: Jak wygląda harmonogram realizacji tych projektów?

MW: Procesy związane z otwarciem nowego laboratorium już zostały uruchomione. Chciałbym, żeby planowane laboratoria ogólnouczelniane zostały otwarte jak najszybciej. W przypadku hali technologicznej potrzeba więcej czasu, ponieważ remont jest bardziej skomplikowany. Mam nadzieję, że uda się to zrealizować w pierwszej połowie przyszłego roku. Te inwestycje to fundament naszego dalszego rozwoju i narzędzie do budowy silniejszej współpracy z przemysłem. Oczywiście nawet najlepsza infrastruktura nie będzie funkcjonować bez odpowiedniej kadry naukowej.

ŁZ: Czy i w tej kwestii pojawią się innowacje?

MW: Nasi naukowcy to nasz największy atut. Mamy specjalistów na poziomie europejskim, a nawet światowym, którzy mają ogromny potencjał do współpracy z sektorem przemysłowym. Planujemy stworzyć warunki do budowy zespołów badawczych, które będą szkolić młodych naukowców. Istotnym jest, by młodzi naukowcy rozwijali się pod skrzydłami doświadczonych badaczy i dołączali do wiodących jednostek. Musimy zatrudniać młodych doktorów. Niestety, mamy do czynienia z luką pokoleniową i ogólnokrajowy spadek liczby studentów, co jest efektem niżu demograficznego. Jednakże w tym roku udało nam się odwrócić ten trend – liczba studentów wzrosła o ponad 10%. Mamy teraz ponad 2,5 tysiąca nowych studentów, a łącznie na uczelni studiuje ponad 5,5 tysiąca osób. Ponadto nasza uczelnia przoduje w regionie pod względem liczby studentów zagranicznych. Mimo problemów z wizami, które dotknęły większość polskich uczelni, studenci zagraniczni stanowią ponad 15% naszej społeczności akademickiej. Oferujemy im atrakcyjne programy nauczania w języku angielskim.

ŁZ: W jaki sposób udało się osiągnąć wzrost w obliczu ogólnego spadku?

MW: W dużej mierze to efekt lepszego dostosowania oferty do potrzeb rynku pracy i współpracy z otoczeniem biznesowym. W ostatnim czasie otworzyliśmy pięć nowych kierunków. Wśród nich są m.in. sztuczna inteligencja oraz energetyka jądrowa – jako jedyni w kraju kształcimy na tym kierunku już na pierwszym stopniu. Kolejne nowe kierunki to inżynieria samochodów hybrydowych i elektrycznych, energetyka przemysłowa oraz budownictwo z wykorzystaniem automatyki i robotyki. Chcę, aby elementy sztucznej inteligencji i przedsiębiorczości były włączone do wszystkich kierunków. To długotrwały proces, ale niezbędny dla nowoczesnej edukacji. Chcemy kształcić inżynierów z szerokimi kompetencjami technicznymi, cyfrowymi oraz przedsiębiorczymi. Pokazuje to, że kształcenie w obszarach kluczowych dla współczesnej gospodarki przyciąga młodych ludzi, którzy widzą w tym szansę na rozwój kariery zawodowej. 

Jednocześnie staramy się docierać do przyszłych studentów. Byliśmy obecni na targach edukacyjnych, a także organizowaliśmy bezpośrednie wizyty w szkołach średnich Częstochowy i regionu. Dzięki temu mogliśmy nawiązać bliższy kontakt z młodzieżą i zaprezentować naszą ofertę dydaktyczną. Nasza uczelnia aktywnie uczestniczy w akcji „Dziewczyny na Politechniki”, która ma na celu zachęcanie kobiet do studiowania kierunków technicznych. Ponadto aktywnie działamy w mediach społecznościowych. To świetna forma dotarcia do młodszych pokoleń.

ŁZ: Warto też wspomnieć, że w tym roku Uczelnia obchodziła swój jubileusz.

MW: Tak. Tegoroczne Brylantowe Święto Politechniki Częstochowskiej było wyjątkowym wydarzeniem. 75 lat istnienia to piękna historia i ogromne osiągnięcie. Brylantowe Święto pozwoliło nam podsumować dorobek uczelni, docenić sukcesy naukowe i dydaktyczne oraz wyrazić wdzięczność wszystkim osobom, które przyczyniły się do jej rozwoju. Był to czas refleksji, ale i planowania przyszłości.

ŁZ: Uczelnia pielęgnuje też tradycje związane z hutnictwem.

MW: Organizujemy Dzień Hutnika. Jest to dla nas wyjątkowe święto, które łączy tradycję z nowoczesnością. To święto jedności, dumy i wspólnego dążenia do doskonałości. Razem budujemy przyszłość, opartą na solidnych fundamentach wiedzy i tradycji. Jest to również okazja, by podkreślić nasze zaangażowanie w kształcenie kolejnych pokoleń specjalistów i rozwój innowacyjnych technologii. Warto nadmienić, że współczesne hutnictwo to już nie tylko tradycyjne metody, ale przede wszystkim zaawansowane technologie oparte na automatyzacji, cyfryzacji i innowacjach materiałowych. To przyszłość, którą aktywnie współtworzymy, przygotowując studentów do wyzwań nowoczesnej inżynierii materiałowej.

ŁZ: Studenci coraz częściej myślą o swojej karierze już podczas studiów. Jak uczelnia wspiera ich w tym zakresie?

MW: Organizujemy wiele wydarzeń, jak na przykład Akademickie Targi Pracy. To doskonała okazja, by zdobyć informacje o rynku pracy i nawiązać kontakty zawodowe. Chcemy, by nasi absolwenci byli świadomi swoich możliwości i przygotowani do oczekiwań pracodawców.

ŁZ: Jakie działania promocyjne planujecie w kontekście współpracy z biznesem?

MW: Jak już wspomniałem, kluczem do sukcesu jest bliska współpraca z otoczeniem gospodarczym oraz systematyczne doskonalenie i rozwijanie oferty dla potencjalnych partnerów. Nasza uczelnia ma ogromny potencjał, a realizacja zaplanowanych działań znacząco go zwiększy. Dlatego będziemy kontynuować inicjatywy ukierunkowane na budowanie współpracy z wiarygodnymi partnerami biznesowymi. Obejmuje to zarówno naszą aktywność w odpowiednich mediach, jak i udział w kluczowych wydarzeniach gospodarczych, np. 10. Forum Inteligentnego Rozwoju w Uniejowie, gdzie w 2025 roku pojawimy się jako Partner Tytularny. To istotny krok w umacnianiu pozycji naszej uczelni, jako nowoczesnego centrum naukowo-badawczego, wspierającego gospodarkę i przygotowującego inżynierów do wyzwań rynku pracy.
Jednocześnie planujemy rozwijać ofertę dla przyszłych studentów i tworzyć absolwentom najlepsze warunki do wejścia na rynek pracy.

ŁZ: Dziękuję za rozmowę.

MW: Dziękuję również.