W ostatnich latach stany zapalne stały się przedmiotem intensywnych badań w wielu dziedzinach medycyny i nauki. Roni Nowarski, profesor neurologii i immunologii w Brigham and Women’s Hospital w Bostonie, wyjaśnia, że stan zapalny jest „istotny w wielu pozornie różnych patologiach, ponieważ komórki odpornościowe są wszędzie, nawet wewnątrz narządów, gdzie odgrywają ważną rolę w monitorowaniu i zachowywaniu zdrowia”.
Stwierdzenie, że stan zapalny — czyli ciągła aktywacja układu odpornościowego na niskim poziomie — mógłby być podstawową przyczyną chorób przewlekłych, takich jak rak, zapalenie stawów, astma, cukrzyca, a nawet depresja, jest bardzo śmiałą tezą. Do niedawna tego rodzaju stwierdzenia spotykały się ze sceptycyzmem w laboratoriach i na salach wykładowych. Czy niezwiązane ze sobą choroby różnych narządów i części ciała naprawdę mogą być biologicznie powiązane? Naukowcy zajmujący się biologią molekularną zgromadzili dowody na to, że wiele chorób przewlekłych jest spowodowanych reakcją zapalną układu odpornościowego.
Gökhan S. Hotamisligil, profesor genetyki i metabolizmu w Szkole Zdrowia Publicznego Harvard T.H. Chan od 25 lat prowadzi badania oparte na spostrzeżeniu, że wśród osób chorych na dowolną przewlekłą chorobę metaboliczną zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia innych chorób. — To dokładnie ten sam klaster, który pojawia się w miarę starzenia — wyjaśnia.
Debata na temat przyczyny
Już w 1993 roku Hotamisligil nawiązał współpracę z Brucem Spiegelmanem, profesorem medycyny i biologii komórkowej, aby zidentyfikować związek pomiędzy otyłością a stanem zapalnym. Tandem badawczy odkrył, że komórki tłuszczowe generują sygnał zapalny, który zakłóca zdolność organizmu do regulacji poziomu cukru we krwi. Oprócz otyłości zwiększa to ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2.
Badania epidemiologiczne pomogły podkreślić znaczenie wyborów dotyczących stylu życia w kontrolowaniu stanu zapalnego. W 2018 roku Samia Mora, specjalistka w dziedzinie chorób sercowo-naczyniowych i profesor nadzwyczajny Harvard Medical School, opublikowała wyniki badania poświęconego diecie śródziemnomorskiej oraz jej pozytywnemu wpływowi na zmniejszenie stanu zapalnego i prawdopodobieństwo powstania chorób przewlekłych.
Krytycy twierdzą natomiast, że stan zapalny jest jednym z objawów tych chorób, a nie ich podstawową przyczyną, Jednak Hotamisligil nie zgadza się. — Przewlekły stan zapalny jest zawsze szkodliwy i bezsprzecznie stanowi przyczynę procesu, ponieważ przerywając go, można odwrócić patologiczne zmiany — tłumaczy. Zdolność do unikania chorób poprzez proste zatrzymanie stanu zapalnego jest reakcją biologiczną, która sięga czasu wspólnego przodka i została zachowana przez różne gatunki zwierząt. Hotamisligil wskazuje na dowody eksperymentalne: „Jeśli potrafisz spowodować cukrzycę u muszki owocowej (Drosophila), a następnie zablokować reakcję układu odpornościowego, to potrafisz wyleczyć muszkę z cukrzycy. Tak samo można leczyć myszy, naczelne oraz ludzi pod warunkiem użycia odpowiednich narzędzi”.
www.innowacje.newseria.pl
