Pracownicy z Katedry Biochemii Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum w Krakowie pod kierownictwem dr Anny Jagusiak opracowują nowatorskie systemy docelowego dostarczania leków przeciwnowotworowych i antybakteryjnych.
Nośniki, jako systemy docelowego wprowadzania leków do tkanek, wiążąc lek uzupełniają jego cechy fizyczne, ograniczają toksyczność, umożliwiają transport docelowy i kontrolowane dozowanie. Chemioterapia, stosowana w leczeniu nowotworów, niesie jednak duże ryzyko związane z brakiem selektywności stosowanych chemioterapeutyków. Skutki uboczne w zdrowych tkankach są impulsem do poszukiwania rozwiązań obniżających toksyczność leków, nie tylko przez obniżanie dawki, ale przede wszystkim poprzez technologie celowanego działania przy zachowaniu dawki terapeutycznej.
Problemy medyczne stwarza również antybiotykoterapia, której skuteczność maleje w związku z postępującą antybiotykoopornością mikroorganizmów. Poszukiwane są więc alternatywne rozwiązania do zastosowania w terapiach antybakteryjnych.
Celem projektu jest opracowanie docelowego transportu leków przy użyciu związków tworzących supramolekularne, taśmowe struktury. Układy te interkalują leki np. doksorubicynę. Tworzą też wybiórcze połączenia z kompleksami antygen-przeciwciało, których powstawanie silnie wzmacniają. Jednocześnie nie wiążą się do wolnych przeciwciał. Badania, w których wykonano testy in vivo wykazały, że supramolekularne struktury kumulują się w kompleksach antygen-przeciwciało, a następnie są stopniowo usuwane z organizmu. Stanowi to podstawę wykorzystania w tzw. immunotargetingu. Struktury te wiążą się także do nanorurek węglowych, umożliwiając ich rozpraszanie w roztworach wodnych, a sam układ zapewnia dużą pojemność wiązania leku. W ramach projektu pracuje się także nad mechanizmem uwalniania leku. Podstawę do antybakteryjnego zastosowania opisanych układów daje ich zdolność do wiązania jonów srebra, co badane jest w hodowlach bakteryjnych, jako metoda alternatywna do coraz mniej skutecznej antybiotykoterapii. Stosowane metody laboratoryjne, jak również modelowanie molekularne przybliża nas do opracowania mechanizmów oddziaływań i stworzenia docelowego dostarczania substancji czynnych.
Projekt pn. „Związki o charakterze supramolekularnym i ich kompleksy z nanorurkami węglowymi jako potencjalne układy nośnikowe dla docelowego dostarczania leków” (grant nr #2016/21/D/NZ1/02763) o wartości 1 017 950,00 zł jest realizowany w ramach programu SONATA Narodowego Centrum Nauki.
