Na pytania dotyczące projektu „Lemkin – inteligentny system informacji prawnej” odpowiadała Pan dr inż. Aleksander Smywiński-Pohl
Czym jest dla Pana inteligentny system?
Inteligentny system to system, który w swoim działaniu wykorzystuje mechanizmy uczenia maszynowego. W przeciwieństwie do zwykłych systemów informatycznych, w których wszystkie funkcje systemu są zaprogramowane w formie algorytmicznej, niektóre elementy systemu inteligentnego swoje działanie wywodzą z modelu uczenia maszynowego, który został wytrenowany na danych uczących. Dane tego rodzaju ilustrują, jaki powinien być wynik działania systemu, dla określonych danych wejściowych. Dzięki zastosowaniu mechanizmów generalizacji wiedzy system inteligentny jest zdolny do wykorzystania wiedzy z tych danych dla nowych przypadków.
Ilustrując to na przykładzie – jeśli w procesie nauki wskażemy systemowi odpowiedź na pytanie: „Jaka jest kara za kradzież?”, to system będzie w stanie odpowiedzieć na pytanie: „Jaka jest kara za pobicie?” oraz „Ile lat więzienia można dostać za ukradzenie czegoś?”, chociaż pytania różnią się treścią lub formą względem oryginalnego pytania.
Jak można scharakteryzować system LEMKIN?
Najważniejszym celem systemu jest ułatwienie osobom, które nie posiadają wykształcenia prawniczego, na łatwiejsze znajdowanie przepisów obowiązującego prawa, bez konieczności ponoszenia wysokich kosztów związanych czy to z dostępem do profesjonalnych systemów informacji prawnej, czy też porad prawnika. W szczególności dotyczy to prostych sytuacji, w których taka pomoc prawna nie jest faktycznie potrzebna (np. w sytuacji domniemanego przekroczenia przepisów kodeksu wykroczeń). System nie ma zastąpić radców prawnych, ale ma ułatwić dostęp do przepisów prawa dla zwykłych obywateli. W praktyce sądzę, że mógłby on być również szczególnie pomocny dwu grupom osób: urzędnikom oraz przedsiębiorcom, gdyż te grupy często potrzebują dostępu do aktualnie obowiązujących przepisów, ale nie zawsze jest sens, by kupowały dostęp do profesjonalnych systemów informacji prawnej.
Drugim istotnym celem – skierowanym do profesjonalistów – jest automatyzacja procesu określania linii orzeczniczych. Chcemy udstępnić funkcję polegającą na automatycznym grupowaniu orzeczeń w linie orzecznicze. Pojęcia występujące w prawie są nieostre, dlatego sądy interpretują je często odmiennie, co prowadzi do rozbieżności w orzecznictwie. O ile w przypadku donisłych problemów prawnych, taka rozbieżność może być usuwana orzeczeniami Sądu Najwyższego, o tyle w szeregu innych zagadnień, SN nie wydaje orzeczeń tego typu. System ma zatem umożliwić profesjonalistom – w odniesieniu do określonego zagadnienia prawnego – zgrupować orzeczenia względem podobnych interpretacji, co umożliwi znacznie szybszą analizę prawną.
Co obejmą prace projektowe?
Prace projektowe trwają już 3 lata: obejmowały one zgromadzenie korpusów dokumentów prawnych (przepisów i orzeczeń), ich automatyczną strukturalizację oraz adnotacje danych na potrzebny modeli uczenia maszynowego. Obecnie trwają prace implementacyjne związane z wdrożeniem opracowanych inteligentnych modeli w powstającym systemie informacji prawnej.
Dziękujemy za rozmowę.
Sebastian Wach
