Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego pod kierownictwem prof. Magdaleny Gabig-Cimińskiej podjęli się weryfikacji hipotezy dotyczącej związku sygnalizacji lizosomalnej w łuszczycy z modulacją stanu zapalnego towarzyszącego tej dermatozie za pośrednictwem układu odpornościowego.
Wysoka częstotliwość występowania, brak skutecznego leczenia, jak i słabe poznanie przyczyn powstawania choroby powodują, że łuszczyca stanowi poważny problem medyczny i społeczny. Leczenie przyczynowe nadal jest niemożliwe, a pacjenci są zmuszeni stosować terapię objawową przez całe życie. Wprawdzie podstawowe konfiguracje fizjologiczne prowadzące do rozwoju łuszczycy zostały zdefiniowane, niemniej jednak mechanizmy molekularne kontrolujące rozwój tej dermatozy pozostają w dalszym ciągu niepoznane.
Już badania ubiegłego wieku wskazywały na udział lizosomów w chorobach zapalnych o podłożu immunologicznym. Zespół prof. Gabig-Cimińskiej, we współpracy z Katedrą i Kliniką Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku, pracuje nad poznaniem molekularnych podstaw udziału lizosomu w odpowiedzi zapalnej na przykładzie modelowej choroby autoimmunologicznej skóry, jaką jest łuszczyca.
W ostatnich latach coraz większa uwaga badaczy koncentruje się na roli całego aparatu endosomalno-lizosomalnego komórki ludzkiej w stanach zapalnych o podłożu immunologicznym.
Ze wszystkich organelli komórkowych u człowieka, to właśnie lizosom jest kandydatem do pełnienia istotnej roli w procesach zapalnych, a tym samym celem skutecznej interwencji terapeutycznej. Obecnie coraz więcej dowodów wskazuje na fakt, iż szlak lizosomalny odgrywa kluczową rolę w regulacji odpowiedzi zapalnej, dlatego też wiele chorób o podłożu zapalnym może zasadniczo być stanami dysfunkcji systemu lizosomalnego – mówi profesor.
Warto podkreślić, że niedawno zidentyfikowano czynniki komórkowe pełniące istotną rolę zarówno we wrodzonej, jak i nabytej odpowiedzi odpornościowej. Najnowsza literatura dokumentuje fakt występowania specyficznych regulatorów aktywności lizosomalnej. To odkrycie pozwala powziąć przypuszczenie, iż te czynniki mogą odgrywać kluczową rolę w skojarzeniu dysfunkcji lizosomów z zaburzeniami zapalnymi o podłożu immunologicznym – uzupełnia.
Wyniki zaplanowanych w ramach projektu badań pomogą w dalszym zrozumieniu przyczyn zaburzeń odpornościowych w łuszczycy. Zbadanie procesów molekularnych kontrolujących proteolityczny system endosomalno-lizosomalny w komórkach łuszczycowo zmienionych wraz z określeniem roli czynników związanych z występowaniem stanu zapalnego w tych procesach umożliwi poprawę diagnostyki tej choroby oraz rozwój terapii celowanych opartych o leczenie przyczynowe. Normalizacja zaburzonych szlaków patogenezy łuszczycy poprzez niwelowanie źródeł powstawania choroby przy użyciu specyficznych terapeutyków umożliwi nie tylko leczenie objawów dermatozy, lecz usunięcie zasadniczej przyczyny schorzenia.
Solidne poznanie mechanizmów powstawania zaburzeń sygnalizacji lizosomalnej w stanach zapalnych łuszczycy, będące przedmiotem projektu, może skutkować uzupełnieniem wiedzy z zakresu dysfunkcji lizosomalnej nie tylko w łuszczycy, ale również w innych przewlekłych chorobach zapalnych o podłożu autoimmunologicznym m.in. atopowym zapaleniu skóry, reumatoidalnym i łuszczycowym zapaleniu stawów.
Dotychczasowe wyniki naszych prac są obiecujące. Kompletujemy rezultaty badań in vitro z użyciem modelowej linii keratynocytów skórnych, równolegle prowadząc prace z użyciem materiału pobranego od pacjentów. Przed nami etap badań na modelach zwierzęcych. Ich pozytywne wyniki zadecydują o kontynuacji projektu pod kątem wdrożeń potencjalnych terapeutyków normalizujących zaburzone szlaki patogenezy łuszczycy – podsumowuje prof. Magdalena Gabig-Cimińska.
Projekt pn. „Poznanie molekularnych podstaw regulacji aktywności lizosomu, potencjalnego celu interwencji terapeutycznej w chorobach zapalnych skóry, na przykładzie łuszczycy” (nr 2017/27/B/NZ3/02212) jest realizowany w ramach programu OPUS Narodowego Centrum Nauki.
Joanna Laskowska
