Dr Joanna Gruszczyńska-Biegała z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego PAN w Warszawie prowadzi badania, które mogą przyczynić się w przyszłości do głębszego zrozumienia procesów molekularnych leżących u podstaw niektórych patologii mózgu, w tym choroby Alzheimera.
Zaburzenia homeostazy wapniowej obserwuje się w przebiegach wielu chorób ośrodkowego układu nerwowego, nie tylko w podanej chorobie Alzheimera, ale także m. in. w niedokrwieniu i urazowym uszkodzeniu mózgu oraz napadach padaczkowych.
– Spadek stężenia jonów wapnia w ich magazynach komórkowych wykrywany jest przez specjalne, białkowe czujniki tych jonów (białka STIM). Prace, które prowadzę od 10 lat koncentrują się na poznaniu roli białek STIM w procesie zdolności utrzymania równowagi wapniowej w neuronach. Dotychczas wykazaliśmy, że białka te oddziałują z receptorem NMDA (receptor N-metylo-D-asparaginowy) regulując napływ wapnia przez ten receptor do neuronów. Celem badań w ramach projektu, jaki obecnie prowadzę jest sprawdzenie, jak i gdzie białka STIM regulują transport receptorów NMDA, których nadmierna aktywacja związana jest zazwyczaj z niekontrolowanym napływem jonów wapnia do wnętrza neuronów i ich śmiercią. Liczba tych receptorów jest ściśle regulowana co przyczynia się do rozwoju synaps oraz zmian plastycznych w mózgu, a co za tym idzie zmian w naszej pamięci – wyjaśnia dr Gruszczyńska-Biegała.
Mówi się, że liczba osób dotkniętych chorobami neurodegeneracyjnymi zwiększa się w związku ze starzeniem się populacji ludzkiej. Na całym świecie chorych na Alzheimera jest ponad 45 milionów ludzi. Przewiduje się, że do 2050 roku ich liczba wzrośnie trzykrotnie. Istnieje wiele hipotez próbujących wyjaśnić mechanizmy powstawania tej choroby, jednak mimo intensywnych badań wciąż nie ma na nią leków. Stąd konieczność identyfikowania innych technik terapeutycznych. Pierwsze obserwacje w ramach projektu dr Gruszczyńskiej-Biegały wyglądają obiecująco i będą kontynuowane, gdyż mogą okazać się punktem wyjścia do tworzenia nowych form lekowych.
Obecne prace realizowane są w ramach projektu finansowanego przez NCN o nazwie „Białka STIM jako nowe regulatory transportu receptorów NMDA w neuronach” z konkursu SONATA BIS 7 2017/26/E/NZ3/01144. Zakończenie projektu planowane jest na lipiec 2023 roku.
