Ponowne wykorzystanie odpadów w jest kluczowym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym. O korzyściach wiążącym się z recyclingiem opowiada dr inż. Maciej Gliniak, prof. URK.
Czym charakteryzuje się gospodarka o obiegu zamkniętym?
To model, skupiający się na minimalizacji zużycia zasobów naturalnych poprzez ponowne wykorzystanie odpadów jako surowców w innych procesach gospodarczych. Moim polem badań jest ponowne wykorzystanie substancji, uważanych za odpady, w innowacyjnych lub istniejących procesach przemysłowych. To ważny element, zamykający system. Prowadzimy szereg procesów i działań, mających na celu ponowne wykorzystanie odpadów w różnej działalności gospodarczej, w zależności od tego, jaki materiał uda się odzyskać. Takie działania to klucz do dobrze funkcjonującej GOZ.
Jakie korzyści dla rynku może przynieść gospodarka odpadami?
W dobrze zorganizowanym systemie co najmniej 80% powstających odpadów można przekształcić na materiały do skutecznego wykorzystania w innych procesach gospodarczych. Jako społeczeństwo przemysłowe mamy doświadczenie w ponownym wykorzystaniu materiałów, które są bardzo kosztowne lub wręcz niemożliwe do ciągłego pozyskania, jak metale rzadkie. Jesteśmy w stanie przyjąć model gospodarki oparty o zasady recyclingu i ponownego użycia, jednak popularyzacja postaw, zachęcających do skłonienia się ku takim rozwiązaniom wymaga szeroko zakrojonych kampanii marketingowych i edukacyjnych, jak i działań legislacyjnych.
Jak, Pana zdaniem, powinny wyglądać takie kampanie?
Na ten moment w Polsce mamy bardzo małą świadomość społeczną tego, jak wygląda gospodarka odpadami. Istotna zatem jest edukacja społeczna dotycząca działania składowisk, zakładów przetwarzania odpadów, produktów ubocznych i utraty statusu odpadów. Równie ważne jest prawidłowe działanie organów kontrolnych, w których często dochodzi do nadinterpretacji przepisów, wynikających z niejasnych zapisów legislacyjnych. Istotne jest, by działania dotyczące popularyzacji od podstaw wyjaśniały idee gospodarki odpadami i jej mechanizmy.
Czy polski przemysł chętnie sięga po materiały pochodzące z recyclingu?
Jeżeli materiały są relatywnie czyste – pod tym pojęciem rozumiemy małą ilość zanieczyszczeń, przeszkadzających w procesie ponownego użycia – są chętnie wykorzystywane. Pozyskane w ten sposób zasoby będą oczywiście nieco droższe niż surowiec pierwotny, między innymi w związku z kosztami ich przygotowania, ale jeżeli weźmiemy pod uwagę prognozy dotyczące opłat środowiskowych, wciąż będzie to bardziej opłacalna opcja. Niemal każda gałąź przemysłu sięga dzisiaj po materiały z recyclingu. Dla przykładu kilkadziesiąt procent miedzi, wykorzystywanej w przemyśle na świecie pochodzi właśnie z odzysku z odpadów. Za kilka lat na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie planujemy rozpoczęcie badań nad technikami efektywnego odzyskiwania litu, który w naturze występuje w bardzo ograniczonych ilościach, a stanowi podstawę między innymi branży elektromobilności.
Na czym polega działanie zarządzanych przez Pana spółek, przygotowujących rozwiązania z pola zarządzania odpadami?
Aby wspomóc potrzeby podmiotów, borykających się z problemem gospodarki odpadami, przygotowujemy dedykowane technologie, konstruowane z myślą o określonych działaniach. W przeciwieństwie do innych gałęzi przemysłu, takich jak np. górnictwo, gospodarka odpadami wymaga indywidualnego podejścia do każdego tematu, bazującego na multidyscyplinarnych badaniach. Wśród najważniejszych technologii zaprezentowanych w ostatnim czasie warte szerszej wzmianki są dwie: wykorzystanie substancji mineralnych i recyklatów z branży motoryzacyjnej do produkcji mieszanek stabilizujących podłoże w procesie rekultywacji terenów poprzemysłowych (WMB International Sp. z o.o.) i realizacja technologii przetwarzania odpadów niebezpiecznych i przemysłowych, wykonywanych na zlecenie Grupa Azoty Jednostka Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o.
Jakie korzyści dla społeczeństwa ma gospodarka odpadami?
Przede wszystkim – czystsze środowisko, w którym odpady nie są składowane, a wykorzystywane na potrzeby przemysłu. To także odzyskiwanie terenów zdegradowanych, zyskujących nowe przeznaczenie. Dzięki dobrze poprowadzonej gospodarce odpadami możemy jako społeczeństwo wiele zyskać.
