Naukowcy już nie raz udowadniali, że są w stanie zbadać nieodkryte dotychczas tajemnice dotyczące kosmosu. Tym razem poszli jednak o krok dalej i postanowili przeprowadzić swoiste badania…archeologiczne.
Obiektem badań prowadzonych przez Międzynarodowy Projekt Archeologiczny Stacji Kosmicznej stała się Międzynarodowa Stacja Kosmiczna. Naukowców zainteresowały takie zagadnienia jak wpływ mikrograwitacji i izolacji na ludzkie ciało i psychikę. A jest co analizować. Wspomnianą już stację kosmiczną do roku 2000 odwiedziło ponad 270 osób z 23 krajów. To miejsce było już badane pod wieloma kątami, m.in. dotyczyły sfer biomedycznych czy psychologicznych. W ramach badania archeologicznego eksperci pytali astronautów, którzy po skończonej misji wrócili już na Ziemię, jak też osoby przebywające na ISS, m.in. o to, jak na co dzień korzystali z różnych obszarów stacji i przedmiotów. Naukowcy zorganizowali również na orbicie Sampling Quadrangle Assemblages Research Experiment (SQUARE) swoiste „wykopaliska”, podczas których traktowali obecne tam przedmioty jak poddawane analizie zabytki, a poszczególne części ISS wydzielone z prawie 400-metrowej powierzchni mieszkalnej – jak stanowiska archeologiczne.
Badania archeologiczne inne niż zwykle
Co ciekawe, żaden z prowadzących prace archeologów nie znalazł się nigdy na orbicie, bowiem jak zaznaczają badacze, osobiste odwiedzenie stanowiska archeologicznego jest zbyt kosztowne i trudne. Dlatego do badania archeologicznego wykorzystano m.in. ponad 8 tysięcy fotografii z archiwów NASA oraz zdjęcia, które codziennie przez kilka miesięcy (od października 2021 r. do marca 2022 r.) astronauci robili na prośbę naukowców w sześciu wyznaczonych punktach. Były to m.in. pomieszczenie przeznaczone na konserwację i naprawy sprzętu, miejsce treningów i łazienka. Na podstawie analizy fotografii zespół opisał, jak astronauci prawie 5,5 tysiąca razy korzystali z różnych przedmiotów, np. artykułów piśmienniczych, karteczek samoprzylepnych albo gogli do rzeczywistości rozszerzonej. Naukowcy uważają, że ich badania posłużą konstruktorom kolejnych stacji kosmicznych oraz projektantom i załogom przyszłych misji na Księżyc i Marsa. Wyniki eksperymentu można również wykorzystać w innych warunkach izolacji niewielkich grup, np. w polarnych stacjach badawczych, na platformach wiertniczych albo podczas długich rejsów okrętów podwodnych.
