Wykorzystanie komórek macierzystych i łączenie ich z innowacyjnymi biomateriałami to najnowszy trend w medycynie regeneracyjnej, który znajduje coraz szersze zastosowanie: od chorób kardiologicznych, gdzie wspomaga procesy naprawy tkanek mięśnia sercowego, po w regenerację uszkodzeń chrzęstno–kostnych.
Do ubytków chrzęstno–kostnych dochodzi nie tylko na skutek interwencji medycznych, np. u pacjentów onkologicznych, ale także wraz z wiekiem, jak ma to miejsce w przypadku osteoartrozy. W starzejącym się społeczeństwie problem ten dotyka coraz więcej osób i będzie się pogłębiał, podobnie jak występowanie chorób cywilizacyjnych – cukrzycy i otyłości. Istnieje więc potrzeba optymalizowania metod leczenia uszkodzeń tkankowych z uwzględnieniem współistniejących chorób cywilizacyjnych. Konsorcjum BioMiStem podjęło to wyzwanie opracowując zdefiniowane preparaty dla zastosowań klinicznych, oparte o komórki macierzyste i ich pochodne oraz biomateriały. Liderem projektu jest UJ w Krakowie, pod kierownictwem prof. Ewy Zuby-Surmy. Konsorcjum tworzą: Krakowska AGH, Warszawski ITME, Lubelski UM, IF PAN oraz IZ PIB w Krakowie. Partnerem jest także Klinika Galen Ortopedia Sp. z o.o. w Bieruniu, lecząca pacjentów z problemami układu chrzęstno-kostnego, w tym osteoartrozy.
– Dzięki temu, że każdy z naszych partnerów ma unikatową wiedzę i doświadczenie tworzymy interdyscyplinarną całość i możemy realizować nowatorskie badania, których nie udałoby się żadnemu z nas zrealizować osobno – podkreśla prof. Ewa Zuba-Surma.
Naukowcy opracowali kilka rokujących rozwiązań, min. podłoża oparte o grafen oraz polimery, które w przyszłości będą stosowane w połączeniu z komórkami macierzystymi do naprawy tkanek.
– Aktualnie dobiega końca faza rozwojowa, która obejmowała m.in. badania przedkliniczne w modelach zwierzęcych. Jej pozytywne wyniki są dla nas podstawą do przejścia w fazę badań klinicznych– mówi naukowiec.
Dotychczasowe osiągnięcia objęto zgłoszeniami patentowymi. Przygotowywane są także zgłoszenia związane z nowymi biomateriałami, jako rusztowaniami do regeneracji tkanek. Naukowcy planują wykorzystać w praktyce wyniki projektu, w tym potencjał regeneracyjny pęcherzyków wydzielanych przez komórki macierzyste, co w przyszłości stanie się osią firmy rozwijającej tę technologię i przygotowującej nowe produkty aplikacyjne dla medycyny.
Badania finansowane z projektów: STRATEGMED3/303570/7/NCBR/2017 (NCBR); UMO-2015/16/W/NZ4/00071 (SYMFONIA3; NCN).
Jadwiga Pasiut
