Rolnictwo wielkoobszarowe wraz z intensywnym stosowaniem pestycydów stanowią główne zagrożenia dla naturalnej bioróżnorodności.
Naukowcy z 12 krajów Unii Europejskiej, w tym zespół kierowany przez prof. dr. hab. Ryszarda Laskowskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzą w ramach projektu „EcoStack” badania mające na celu wspieranie i rozwijanie zrównoważonego rolnictwa pod kątem społecznym, ekonomicznym i ekologicznym. Przedsięwzięcie finansowane jest z Funduszy Europejskich w ramach Programu „Horyzont 2020”.
Badania przeprowadzone na grupie 200 rolników z 12 krajów Europejskich pozwalają poznać zakres wdrażanych technik ekologicznych oraz motywację do ich stosowania. Wszystko w celu zaproponowania jak najlepszych rozwiązań dla przemyślanej i ekologicznej strategii upraw, tak w interesie konsumentów, jak i przyrody.
W projekt zaangażowani są specjaliści z wielu dziedzin, m. in. ekolodzy, biolodzy, socjologowie, a także agronomowie i osoby zajmujące się biologicznym zwalczaniem szkodników. – Chcielibyśmy, aby finałem naszych działań było zaproponowanie szeregu rozwiązań, które służyłyby bardziej racjonalnej gospodarce rolnej. Chodzi o to, aby utrzymywać plony na poziomie obecnym lub nawet je zwiększać poprzez stosowanie metod zgodnych z racjonalnym wykorzystaniem zasobów przyrody. Wiemy, że jest to możliwe – wyjaśnia prof. Laskowski. – Chcemy zaproponować odejście od stosowanych obecnie praktyk, które są szczególnie szkodliwe dla środowiska. Mowa głównie o znaczącym ograniczeniu stosowania pestycydów chemicznych, szczególnie tych służących do zwalczania owadów, oraz zahamowaniu rozrostu pojedynczych upraw, co drastycznie wpływa na bioróżnorodność. Zmiana gospodarki przestrzennej, polegająca na wprowadzaniu pasów kwietnych, miedz i zadrzewień śródpolnych, pomoże w walce ze szkodnikami, zapewniając odpowiednie plony przy znacznie niższym zużyciu pestycydów, sprzyjając jednocześnie odbudowie i utrzymaniu bioróżnorodności – podkreśla naukowiec.
Profesor Laskowski od wielu lat należy do międzynarodowego grona zajmującego się wpływem pestycydów na bioróżnorodność, a udział w międzynarodowym projekcie „EcoStack” to także pokłosie jego wcześniejszych badań w tym obszarze na terenie Polski, finansowanych między innymi przez Narodowe Centrum Nauki.
Aby dobitnie zilustrować problem spadku bioróżnorodności z powodu intensyfikacji gospodarki rolnej, jako przykład podać można Austrię, gdzie liczebność motyli spadła pod koniec XX wieku o około 70% w ciągu zaledwie 20 lat. Owady te są zapylaczami, a większość plonów zawdzięczamy właśnie owadom zapylającym. Badania prowadzone w ramach projektu „EcoStack” to zatem nie tylko walka o zachowanie równowagi w środowisku, ale także o nasz własny dobrobyt.
– Liczymy, że efektem naszych działań będą konkretne rozwiązania prawne na rzecz ochrony bioróżnorodności i bardziej zrównoważonego rolnictwa w Polsce i całej Unii – podsumowuje prof. Ryszard Laskowski.
EcoStack project is supported by the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme, grant agreement no. 773554
