Poprawa efektywności terapii z jednoczesną minimalizacją skutków ubocznych jest możliwa dzięki zastosowaniu substancji o działaniu adjuwantowym – uzupełniającym leczenie zasadnicze.
Wielu pacjentów poddawanych chemioterapii, pomimo skuteczności leczenia, jest dyskwalifikowana z dalszego procesu terapeutycznego ze względu na występowanie ciężkich efektów niepożądanych. Z tego powodu nieustannie podejmowane są działania ukierunkowane na poszukiwanie rozwiązań, które polepszą selektywność chemioterapeutyków, ograniczą ich skutki uboczne i poprawią komfort życia pacjentów.
Zastosowanie terapii skojarzonych w onkologii stanowi główny nurt zainteresowań badawczych dr Pauliny Koczurkiewicz-Adamczyk z Wydziału Farmaceutycznego UJ CM. Obecnie Jej badania koncentrują się na poszukiwaniu związków, które skutecznie ograniczą skutki uboczne terapii przeciwnowotworowych z zastosowaniem antybiotyków antracyklinowych m.in. doksorubicyny (DOX).
Jedną z hipotez wyjaśniających toksyczność DOX jest jej metabolizm. W procesie biotransformacji DOX jest przekształcana do metabolitu-doksorubicynolu (DOXol), który charakteryzuje się mniejszą skutecznością przeciwnowotworową w porównaniu do związku macierzystego, a ponadto indukuje silną kardiotoksyczność. W projekcie weryfikujemy skuteczność pochodnych kwasu cynamonowego (synteza: dr hab. Agnieszka Gunia-Krzyżak, prof. Henryk Marona) jako inhibitorów reduktazy karbonylowej 1 (CBR1)- głównego enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie DOX do DOXol – wyjaśnia.
Dzięki zastosowaniu metod modelowania molekularnego do etapu syntezy chemicznej wytypowano związki o najwyższym powinowactwie do centrum aktywnego CBR 1. Pochodne kwasu cynamonowego charakteryzuje wysoka specyficzność w stosunku do celu molekularnego, co pozwala na ograniczenie kilku efektów ubocznych występujących po zastosowaniu DOX. W projekcie naukowcy wykazali, iż badane pochodne posiadają działanie chemiouwrażliwiające skutkujące wzrostem efektywności samej DOX oraz działanie ograniczające jej kardiotoksyczny efekt.
Projekt pt.: „Nowe amidowe pochodne kwasu cynamonowego jako inhibitory reduktaz karbonylowych, modulujące aktywność doksorubicyny – nowa perspektywa w terapii nowotworów” realizowany jest w Zakładzie Biochemii Farmaceutycznej kierowanym przez prof. Elżbietę Pękalę w ramach grantu SONATA Narodowego Centrum Nauki (2016/21/D/NZ7/01546).
Joanna Laskowska
