Dr Agata Szczeszak z Wydziału Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od wielu lat wytwarza i charakteryzuje nanomateriały zawierające w swojej strukturze pierwiastki ziem rzadkich. W ostatnim czasie uwaga badaczki skierowana jest w szczególności na te materiały, których wyjątkową cechą jest świecenie.
Jak na chemika przystało, naukowiec syntetyzuje modyfikatory luminescencyjne zdolne do emisji światła o pożądanej barwie, które następnie wykorzystuje do otrzymywania włókien celulozowych, papieru oraz tuszu o unikatowej właściwości świecenia.
Ekologiczne włókna celulozowe uposażone w cząstki luminescencyjne potencjalnie mogą być zastosowane do zabezpieczenia dokumentów. Umieszczone w strukturze dokumentu papierowego bądź plastikowego nadają mu cechę świecenia, przy czym emisja różnobarwnego światła widzialnego ujawnia się dopiero po aktywacji promieniowaniem ultrafioletowym i podczerwonym. Takie zabezpieczenie pozwala na weryfikację autentyczności dokumentu, ale również może znaleźć zastosowanie do zabezpieczenia np. tekstyliów.
Obecnie stosowane zabezpieczenia zazwyczaj ulegają aktywacji pod wpływem promieniowania ultrafioletowego, rzadziej podczerwonego. Opracowywane przeze mnie materiały aktywowane są obydwoma rodzajami promieniowania. Ponadto różne kombinacje aktywacji i wielobarwnego świecenia stanowią dodatkowe zabezpieczenie dokumentu na wzór „odcisku palca”. I tak naświetlając włókna z nanomateriałami promieniowaniem ultrafioletowym uzyskamy np. kolor czerwony, podczas gdy użycie promieniowania podczerwonego będzie prowadziło do luminescencji w kolorze zielonym – wyjaśnia kierownik projektu dr Agata Szczeszak.
Niepodrabialne włókna celulozowe znajdą również zastosowanie przy zabezpieczaniu papierów wartościowych oraz np. dzieł sztuki. Z kolei unikatowy papier i tusz o właściwościach luminescencyjnych z powodzeniem będzie można wykorzystać do otrzymywania oryginalnych opakowań oraz druków reklamowych.
Pasja naukowca oraz chęć rozwijania innowacyjnych zastosowań luminescencji nanomateriałów skłoniły dr Szczeszak do założenia własnego komercyjnego startupu Lumekko sp. z o.o. Spółka powstała w styczniu 2020 r., a jej misją jest wdrażanie badań nad nanomateriałami wykazującymi barwną emisję.
Projekt pn.: „Ekologiczne włókna celulozowe i papier modyfikowane mikro- i nanoluminoforami aktywowanymi promieniowaniem ultrafioletowym oraz podczerwonym” (nr LIDER/39/0141/L-9/17/NCBR/2018) jest realizowany w ramach IX edycji programu LIDER Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Joanna Laskowska
