Immunoterapia nowotworów odgrywa coraz istotniejszą rolę we współczesnej onkologii. W odróżnieniu od standardowych form leczenia, immunoterapia nie działa bezpośrednio na komórki nowotworowe, a jej zadaniem jest pobudzenie długotrwałej, swoistej wobec nowotworu odpowiedzi odpornościowej.
Dr hab. Joanna Rossowska z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN poszukuje źródeł antygenów nowotworowych, mogących skutecznie indukować komórki układu odpornościowego. Celem jej badań jest stworzenie protokołów terapii przeciwnowotworowych, które mogłyby na nowo reaktywować układ odpornościowy, sprawiając, że komórki układu odpornościowego będą skutecznie rozpoznawać komórki nowotworowe i je likwidować.
W swoim najnowszym projekcie prof. Rossowska prowadzi badania nad wpływem modyfikowanych egzosomów pochodzenia nowotworowego na środowisko nowotworowe.
Egzosomy to sferyczne nanopęcherzyki, które są nośnikami białek, lipidów oraz materiału genetycznego. Pełnią ważną funkcję zarówno w stanach fizjologicznych, jak i patologicznych. Początkowo były postrzegane jako źródło antygenów nowotworowych, jednak późniejsze badania wykazały, że mają również działanie immunosupresyjne, przez co przyczyniają się do hamowania odpowiedzi odpornościowej, wspomagając rozwój choroby nowotworowej.
Celem naszego projektu jest sprawdzenie, czy wprowadzenie modyfikacji do egzosomów pochodzenia nowotworowego wpłynie na ich aktywność przeciwnowotworową. Planujemy wprowadzać takie cząsteczki, które będą w stanie pobudzać układ odpornościowy do działania– mówi prof. Rossowska.
Zaproponowane przez badaczkę modyfikacje polegają na wprowadzeniu do egzosomów zarówno czynników immunostymulujących, jak i inhibitorów cząsteczek o aktywności immunosupresorowej.
Realizacja tych badań poszerzy wiedzę na temat mechanizmu działania egzosomów pochodzenia nowotworowego oraz da nam odpowiedź czy można zmienić ich pronowotworowy charakter i uczynić z nich narzędzie terapeutyczne. Proponowane przez nas modyfikacje nie zostały dotychczas zbadane – podkreśla.
Uzyskane do tej pory wyniki wykazały, że niemodyfikowane egzosomy pochodzenia nowotworowego przyspieszają wzrost nowotworu, natomiast podanie egzosomów zawierających inhibitory cytokin immunosupresorowych powodują zahamowanie wzrostu nowotworu nawet o 60%.
Jak tłumaczy badaczka, w kolejnym etapie badań, modyfikowane egzosomy posłużą do opracowania nowych schematów terapeutycznych testowanych na modelach mysich nowotworów jelita grubego i płuc.
Mam nadzieję, że w trakcie realizacji badań uda nam się opracować takie schematy immunoterapii, które zniwelują działanie pronowotworowych egzosomów wydzielanych w organizmie pacjenta i doprowadzą do skutecznej eliminacji komórek nowotworowych oraz wykształcenia mechanizmów ochronnych, zabezpieczających przed nawrotem choroby. Ważne jest również opracowanie metody pozyskania modyfikowanych egzosomów, które mogłyby być rekomendowane do potencjalnego zastosowania w klinice. Liczę, że prowadzone działania pozwolą nam wyjść poza obszar badań podstawowych – w kierunku badań aplikacyjnych – konkluduje naukowiec.
Projekt pt. „Modyfikowane egzosomy pochodzenia nowotworowego jako nośniki cząsteczek modulujących środowisko nowotworowe” jest finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu Sonata BIS 8.
Jadwiga Pasiut
