Dzikie gatunki z rodzaju Aegilops posłużą jako źródło nowej zmienności pszenżyta uprawnego.
Naturalna odporność pszenżyta uprawnego na porażenie przez choroby grzybowe uległa załamaniu w ostatnich latach. Naukowcy z Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu pracują nad wprowadzeniem genów odporności na rdzę brunatną i żółtą do pszenżyta z nieuprawnych gatunków kozieńców (Aegilops sp.).
W projekcie wykorzystujemy formy mieszańcowe, które udało nam się wyprowadzić podczas mojej pracy w Instytucie Genetyki Roślin. Posiadają one zestaw chromosomów pszenżyta i pojedynczy chromosom z Aegilops, z interesującym nas genem warunkującym odporność. Wykorzystujemy zjawisko fragmentacji pojedynczych chromosomów w wybranych liniach monosomicznych, a następnie poszukujemy nowych konstruktów chromosomowych, czyli translokacji.– mówi kierownik projektu prof. UPP dr hab. Michał Kwiatek, obecnie pracujący w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
W projekcie naukowcy posłużyli się chromatyną z trzech gatunków pokrewnych pszenicy i pszenżytu: Aegilops kotschyi, Ae. tauschii oraz Ae. variabilis, występujących w basenie Morza Śródziemnego oraz w zachodniej Azji. Dzięki temu, że bytują w zróżnicowanych warunkach klimatycznych posiadają pożądane w hodowli geny warunkujące odporność na stresy biotyczne i abiotyczne.
Ostatni etap badawczy polegać będzie na piramidyzacji przeniesionych genów odporności. W tym roku planujemy uzyskać formy pszenżyta z różnymi kombinacjami dwóch genów.- uzupełnia kierownik.
Projekt pn.: „Wykorzystanie inżynierii chromosomowej w celu efektywnego transferu segmentów chromosomów nieuprawnych gatunków kozieńców (Aegilops sp.) zawierających geny odpowiedzialne za odporność/tolerancję na choroby wywołane przez grzyby patogeniczne do pszenżyta uprawnego (×Triticosecale Wittmack)” (LIDER/3/0004/L-8/16/NCBIR/2017) jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Joanna Laskowska
Na zdjęciu od lewej: mgr Waldemar Ulaszewski, doktorant; prof. dr hab. Halina Wiśniewska, kierownik Zespołu Genomiki Zbóż IGR PAN; dr hab. Michał Kwiatek prof. UPP oraz mgr inż. Jolanta Belter, specjalista.
