Rtęć uznawana jest za jedną z najbardziej niebezpiecznych substancji zanieczyszczających środowisko naturalne. Polska, ze względu na duży udział węgla kamiennego i brunatnego (ok. 68%) w miksie energetycznym jest w czołówce Państw emitujących znaczne ilość tego toksycznego pierwiastka do atmosfery.
Skala wprowadzanych do środowiska zanieczyszczeń, przez polskie elektrownie węglowe, jest zatrważająca. Zgodnie z raportem European Pollutant Release and Transfer Register sama Elektrownia Bełchatów w 2016 r. wyemitowała aż 2,82 ton rakotwórczego pierwiastka jakim jest rtęć [Dominika Wantuch: Gazeta Wyborcza, Polskie elektrownie trują Europę rtęcią. Dzięki UE poznaliśmy prawdę, ile zdrowia kosztuje nas spalanie węgla brunatnego, 5 czerwca 2018]. Związek ten w momencie dostania się do wody, powietrza czy gruntu może poważnie zagrażać zdrowiu ludzkiemu oraz środowisku. Ze względu na dużą lotność, trwałość i akumulację w organizmach żywych stanowi globalne zagrożenie.
Obawy związane z zanieczyszczeniem środowiska doprowadziły w ostatnich latach do przyjęcia rozporządzenia UE zaostrzającego przepisy, mające na celu ochronę obywateli przed skażeniami rtęciowymi. W konsekwencji, po raz pierwszy w Europie, ustanowiono prawnie limity emisji rtęci dla dużych obiektów spalania. Na dostosowanie się do nowych przepisów, tzw. Konkluzji BAT (Best Available Techniques) polskie elektrownie mają czas do sierpnia 2021 roku. Jednakże bardzo wysoka zawartości szkodliwego pierwiastka w krajowych złożach węgla brunatnego, sięgająca nawet do 500 µg/kg, powoduje, iż osiągniecie wymaganych limitów, bez inwestycji sektora energetyki w dedykowane metody redukcji emisji rtęci wydaje się być zadaniem nieosiągalnym.
W odpowiedzi na zaostrzające się przepisy ochrony środowiska oraz wynikające z nich zapotrzebowanie rynkowe firma SBB Energy S.A. [www.sbbenergy.pl] we współpracy z partnerami rozpoczęła w 2017 r. realizację projektu badawczo-rozwojowy, którego celem jest opracowanie hybrydowych układów adsorpcyjnych do redukcji emisji rtęci z zastosowaniem wysoko efektywnych komponentów polimerowych.
Innowacyjny system oczyszczania gazów spalinowych bazuje na konfiguracji łączącej różne technologie redukcji emisji rtęci. Optymalizacja opracowanego systemu pozwoli na dotrzymanie nowych limitów emisyjnych przy zachowaniu ekonomicznej opłacalności proponowanych rozwiązań uwzględniając nakłady inwestycyjne i koszty operacyjne). Co więcej układy hybrydowe mogą okazać się w przyszłości jedynym i właściwym podejściem pozwalającym przedsiębiorstwom energetycznym na osiągnięcie wymaganych limitów emisji, bez konieczności wprowadzania znaczących zmian w tradycyjnych systemach oczyszczania gazów spalinowych.
Projekt realizowany jest w Konsorcjum, którego Liderem jest firma SBB Energy S.A. posiadająca ponad 20-letnie doświadczenie w rozwiązaniach dedykowanych dla sektora energetyki, wykonująca usługi w zakresie rozruchów, montaży oraz różnego rodzaju prac specjalistycznych. Partnerem Konsorcjum jest Elektrownia Pątnów II wchodzącą w skład Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin SA. Projektu współfinansowany jest przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014 – 2020.
Autor: Robert Żmuda, Magdalena Wdowin, Łukasz Lelek
