Choroby nowotworowe są obecnie drugą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie, zaraz po chorobach układu krążenia. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, nowotwory złośliwe stanowią narastający problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny w Polsce. Obecnie ponad 1,17 mln Polaków zmaga się z chorobą nowotworową, która jest przyczyną ponad 25% zgonów w Polsce.
Przełomowe podejście do leczenia chorób nowotworowych przynosi immunoonkologia, dynamicznie rozwijająca się dziedzina nauki, łączącą w sobie immunologię oraz onkologię. Zaproponowana nowa strategia polega na aktywacji i wspomaganiu układu immunologicznego człowieka w walce z nowotworem.
W Polsce badania z zastosowaniem immunoterapii w leczeniu chorób nowotworowych prowadzi dr Łukasz Kuryk wraz z Zespołem z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny – Państwowego Instytut Badawczego w Warszawie. Ich praca może w najbliższym czasie przynieść opracowanie nowych i innowacyjnych terapii z zastosowaniem wirusów onkolitycznych w leczeniu nowotworów.
Wiele typów nowotworów w stadium zaawansowanym to wciąż choroba praktycznie nieuleczalna. Jednym z nich jest międzybłoniak. Międzybłoniak opłucnej to bardzo rzadki nowotwór złośliwy wywodzących się z komórek nabłonka (mezothelium), który pokrywa błony surowicze czyli opłucną, osierdzie i otrzewną. W jego leczeniu skuteczna może okazać się metoda, opracowywana w projekcie kierowanym przez dr Łukasza Kuryka, zakładającym wykorzystanie adenowirusów onkolitycznych. Proponowany projekt ma na celu opracowanie nowego schematu leczenia poprzez kontynuację pionierskich badań przeprowadzanych w Polsce.
Wirusoterapia onkolityczna jest jedną z najbardziej obiecujących metod, stosowanych w terapii nowotworów. Pierwszy wirus onkolityczny, Imlygic, został zatwierdzony przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Europejską Agencję Leków (EMA), otwierając tym samym nowe perspektywy leczenia nowotworów. Z kolei w Japonii do leczenia glejaka złośliwego zatwierdzono terapię opartą na wirusie onkolitycznym Delytact.
W ramach projektu badawczego realizowanego przez dr Kuryka wysunięto hipotezę badawczą, zakładającą, że terapia skojarzona z użyciem adenowirusów onkolitycznych produkujących cząsteczki immunostymulujące układ odpornościowy, w połączeniu z inhibitorami punktów kontrolnych, czyli terapeutykami aktywującymi odpowiedź immunologiczną przeciw komórkom nowotworowym, poprawi efekt terapeutyczny u pacjentów z zdiagnozowanym międzybłoniakiem.
Adenowirusy onkolityczne są stosowane od dawna i chociaż były testowane w rożnych scenariuszach klinicznych, dotychczasowe wyniki są mało zadowalające. Ostatnio zainteresowanie wirusami onkolitycznymi znacznie wzrosło, ponieważ potwierdzono ich duży potencjał jako platformy szczepionkowej. Jednak ich zastosowanie jako szczepionki onkolitycznej jest ograniczona ze względu na niską skuteczność. Projekt pod kierownictwem dr Kuryka ma na celu przezwyciężenie tego ograniczenia poprzez połączenie wirusa AdV5/3-D24-ICOSL-CD40L z przeciwciałami anty-PD-1 i anty-CTLA-4 celem osiągnięcia synergistycznych interakcji przeciwnowotworowych. Jeśli projekt zakończy się pomyślnie, nowa terapia może zostać przetestowana w badaniu klinicznym fazy I. Ponadto wyniki badań dostarczą ważnych informacji z zakresu immunologii nowotworów i immunoterapii, w tym wiedzy na temat mechanizmu działania, kompleksowego profilu immunogenomicznego guza i jego mikrośrodowiska.
Badania są finansowane w ramach grantu SONATA (2022/47/D/NZ7/03212) przez Narodowe Centrum Nauki (NCN).
