Kruszywo lekkie to materiał budowlany, który zyskuje coraz większą popularność dzięki swoim unikalnym właściwościom. Jest ono wykorzystywane w budownictwie, infrastrukturze, ogrodnictwie, inżynierii środowiska i przemyśle. Jednym z innowacyjnych sposobów otrzymywania kruszywa lekkiego jest wykorzystanie odpadów jako głównego surowcowa. Odpady, które wcześniej kojarzone były z problemem środowiskowym dzięki technologii spiekania, obróbce mikrofalowej oraz autoklawizacji mogą znaleźć nowe i przyjazne dla środowiska zastosowanie. Przykładem takich odpadów są osady ściekowe, popioły lotne, zużyte sorbenty po sorpcji substancji ropopochodnych, osady denne, odpady budowalne.
Aktualnie w Politechnice Lubelskiej realizowane są dwa projekty badawcze, w których wykorzystywane są odpady do produkcji kruszyw lekkich. Pierwszy z nich realizowany jest w ramach projektu NCBiR pt. „Wykorzystanie surowców odpadowych w mikrofalowej technologii otrzymywania kruszyw ceramicznych”. Proces otrzymywania kruszyw lekkich z popiołów lotnych, osadów ściekowych, zużytych sorbentów oraz roztworu poreakcyjnego po syntezie zeolitów polega na przeprowadzeniu obróbki termicznej przy użyciu promieniowania mikrofalolowego.
Drugi projekt pt. „Wykorzystanie odpadów w technologiach produkcji proekologicznych kruszyw sztucznych”realizowany w ramach zadania MEiN, dotyczy sposobu wytwarzania kruszywa lekkiego wyłącznie z surowców odpadowych w postaci osadów dennych, popiołów ze spalania komunalnych odpadów oraz odpadów budowlanych metodą spiekania i autoklawizacji.
Wszystkie otrzymane kruszywa lekkie są produktem proekologicznym. Metale ciężkie obecne w osadach ściekowych czy popiołach są trwale wbudowane w matrycę krzemianową powstałego produktu budowlanego. Właściwości fizyczne i mechaniczne otrzymanych kruszyw spełniają wymagania normowe, co pozwała na wprowadzenie ich na rynek.
Zaproponowane technologie wytwarzania kruszyw lekkich z odpadów pozwolą obniżyć koszty produkcji i jednocześnie zagospodarować łatwo dostępne odpady, które są uciążliwe dla środowiska. Dodatkowo umożliwiają ograniczenie powierzchni składowania odpadów.
W przypadku popiołów lotnych obniży się poziom wywiewania drobnoziarnistych ich części, a tym samym zmniejszy się powstawanie smogu, który generuje poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka oraz negatywnie wpływa na różnorodność biologiczną i funkcjonowanie ekosystemów
Również rynek kruszyw zostanie wzbogacony o nowe produkty, co spowoduje uzyskanie przychodów ze sprzedaży, zmniejszy się zużycie nieodnawialnych zasobów naturalnych.
Dzięki zaproponowanym metodom unieszkodliwiania odpadów powstaje sztuczne kruszywo lekkie, którego cena zbytu w pełni może zrekompensować koszt operacji unieszkodliwiania odpadów, a nawet będzie konkurencyjna w porównaniu z istniejącymi na rynku kruszywami lekkimi. Zaproponowane rozwiązania technologiczne recyclingu wybranych rodzajów odpadów doskonale wpisują się w zasady zrównoważonego rozwoju.
